Kalendarium 1921-2019

Rok 1921 – 21 października

W odrodzonej po 1918 roku Polsce – na mocy ustawy z dnia 9 lipca 1920 roku o ludowych szkołach rolniczych powstaje Sejmikowa Szkoła Rolnicza Żeńska
w Mokoszynie. – Ustawa zakładała powstanie w każdym powiecie po dwie szkoły tj. jednej szkoły żeńskiej i jednej szkoły męskiej oraz określała zadania niższych szkół rolniczych:” Ludowe szkoły rolnicze mają na celu przygotowanie zawodowe samodzielnych gospodarzy rolnych i gospodyń oraz świadomych swoich obowiązków obywateli kraju”. Na mocy tej ustawy Sejmik Powiatowy Sandomierski  21 października 1921 podjął uchwałę o organizacji żeńskiej szkoły rolniczej w Mokoszynie. Realizację ustawy związano z uchwaloną przez Sejm 15 lipca 1920 roku ustawą o reformie rolnej. Zgodnie z ustawą, tworząc sieć szkół rolniczych, przed parcelacją majątków ziemskich na terenie każdego powiatu wybierano najodpowiedniejszą resztówkę po 33 ha dla szkoły męskiej i po 16,5 ha dla szkoły żeńskiej.
W 1921 roku z majątku państwowego Mokoszyn przy parcelacji wydzielono 30 mórg ziemi pod przyszłą żeńską szkołę rolniczą. W skład nadziału weszło: 24 morgi gruntów ornych, 2 morgi łąki, 3 morgi parku i ogrodu, 2 stawy oraz zabudowania folwarczne wraz ze starym murowanym dworem. Oprócz tego sejmik zobowiązany został do przydziału środków inwestycyjnych w wysokości 75% sumy kosztorysowej, z czego 25% bezzwrotnie a 50% jako długotrwała pożyczka oraz do opłaty poborów nauczycieli.

Rok 1922 – 18 listopada

Sejmik Powiatowy w Sandomierzu podejmuje uchwałę o nadaniu Publicznej Szkole Przysposobienia Gospodyń Wiejskich ( zwanej też: Sejmikową Szkołą Rolniczą Żeńską) w Mokoszynie imienia Królowej Jadwigi.

W tym samym roku Powiatowy Sejmik w Sandomierzu otrzymał subwencję z Ministerstwa Rolnictwa i Dóbr Państwowych  na organizację szkoły i budowę niezbędnych obiektów gospodarczych. W planie ujęto także ogrodzenie gospodarstwa i przebudowę budynku mieszkalnego dla potrzeb gospodarstwa oraz budowę domu dla nauczycielek. Zadanie organizacji szkoły rolniczej w Mokoszynie zostało powierzone pani K. Taklińskiej.

Rok 1923 – 1 listopada

Nastąpiło pełne uruchomienie szkoły. Właściwym budynkiem szkoły był stary dwór Kamockich, zbudowany w XVIII wieku. W piwnicach budynku mieściła się kuchnia, spiżarnia, na parterze przygotowano salę lekcyjną, jadalnię, 2 pokoje dla kierownika szkoły z których jeden pełnił funkcję kancelarii a drugi mieszkania oraz korytarz. Na górze były 3 pokoje sypialne dla dziewcząt, pokój nauczycielski, szatnia, umywalnia oraz dwa mniejsze pomieszczenia służące za magazyn. Drewniany domek nauczycielski posiadał 3 pokoje oraz kuchnię z prasowalnią. Pierwszą kierowniczką szkoły została mianowana pani Redlińska, a następnie pani Zofia Wocalewska.

W pierwszym roku do szkoły zgłosiło się 20 uczennic, które przygotowywały 3 nauczycielki. Szkoła pracowała w oparciu o szkołę pszczelińską, która łączyła teorię z praktyką. Szkoła posiadała internat i własne gospodarstwo, w którym prowadzono zajęcia praktyczne. Nauka w szkole była bezpłatna a uczennice mieszkające w internacie pokrywały koszty utrzymania (w 1925 roku był to 1 metr żyta miesięcznie). Za uczennice zdolne lecz niezamożne płacił Sejmik Powiatowy. Nauka trwała 11 miesięcy a zajęcia odbywały się od godziny 5 – 6 rano.

Lata 1925-1930

Wzrasta liczba uczennic w szkole do 40 dziewcząt i kierownictwo szkoły wystąpiło z wnioskiem budowy nowego budynku szkolnego.

W anonsie z 1925 roku zachęcającego do zapisów do szkoły, czytamy: ”Szkoła dąży do wychowania dobrych i rozumnych gospodyń, prowadząc naukę teoretycznie
i praktycznie. Teoretycznie: Religia, Polski, Historia, Rachunki, Hodowla: bydła, trzody, drobiu, Weterynaria, Mleczarstwo, Warzywnictwo, Sadownictwo, Pszczelnictwo, Rolnictwo, Gospodarstwo domowe, Rachunkowość gospodarcza i Krawieczyzna. Praktycznie: Kuchnia, piekarnia, pralnia. Ćwiczenia: z hodowli, ogrodnictwa 
i osadnictwa, Porządki domowe, szycie i roboty ręczne. ”Uczennice pod opieką nauczycielek wykonywały wszelkie zajęcia w oborze, chlewni, stajni, podwórku, na polu, w ogrodzie oraz w domu. W godzinach popołudniowych i wieczornych uczyły się szycia, haftu oraz brały czynny udział w organizowaniu zajęć świetlicowych. Program nauczania dostosowany był do potrzeb środowiska, dlatego szkoła wychowała doskonałe gospodynie wiejskie a zarazem światłe obywatelki oraz patriotki. Strojem wyjściowym uczennic w dni świąteczne oraz na czas wycieczek był ludowy strój krakowski.

Lata 1930- 1938 

13 września 1930 roku odbyła się uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę nowej szkoły przez księdza Adama Rewerę. Akt erekcyjny wmurowany w narożniku powstającej szkoły, podpisali obecni na uroczystości: starosta powiatu Stanisław Gliszczyński, powiatowy inspektor oświaty W. S. Laskowski, dzierżawca Mokoszyna Witold Kamocki oraz ksiądz Antoni Rewera. W 1930 roku przystąpiono do budowy a budowę całkowicie zakończono w 1935 roku.  
18 października 1931 nowy budynek szkoły oficjalnie oddano do użytku. 

15 sierpnia 1933 roku uroczyście obchodzono 10-lecie szkoły. Uroczystość była połączona z dożynkami powiatowymi i wręczeniem szkole sztandaru, który poświęcił biskup Włodzimierz Jasiński.

Inwentarz szkolny wynosił; 6 krów rasy nizinnej czarno-białej, 2 jałówki, 1 cielę, 4 konie, 12 sztuk trzody chlewnej, 52 kury, 20 kaczek, 10 indyków, 7 królików.

W 1934 roku szkołę ukończyło 26 dziewcząt, w tym: 9 z powiatu sandomierskiego, 10 z iłżeckiego, 6 z opatowskiego, 1 z kozienickiego i 1 z tarnobrzeskiego. Wiek dziewcząt 15-24 lata. Koszt utrzymania uczennicy wynosił około 360 zł, z czego Sejmik dopłacał około 50%.

Rozpoczęto w pełni naukę w nowym budynku. W starej szkole urządzono internat bez kuchni i jadalni, natomiast w nowym budynku powstały dwie sale lekcyjne, kuchnia, jadalnia, świetlica, pokoje administracyjne dyrekcji oraz pomieszczenie dla części grona nauczycielskiego. Personel nauczycielski liczył wtedy 6 osób a liczba uczennic już  52. Na dzień 1 stycznia 1938 roku szkołę ukończyło (od momentu powstania szkoły)  ogółem 455 uczennic.

Lata 1939-1945

Działalność szkoły przerywa wybuch II wojny światowej.

W latach okupacji szkoła była zamknięta. Część grona pedagogicznego w 1940 roku aresztowano i wywieziono do obozów.

W latach 1941-1945 hitlerowcy zorganizowali w szkole swoją placówkę Hitlerjugend.

Działania wojenne przyczyniły się w sposób pośredni do zniszczenia budynków gospodarczych i mienia szkoły oraz wyniszczyły inwentarz żywy i sprzęt gospodarczy.

Lata 1946-1950

3 września 1946 roku rozpoczęto naukę w 3-letnim Państwowym Żeńskim Gimnazjum Rolniczym w Mokoszynie oraz zorganizowano roczny kurs Przysposobienia Gospodyń Wiejskich. Uruchomiono internat.

20 października 1946 roku dokonano uroczystego otwarcia w powiecie sandomierskim pierwszej po II wojnie światowej Powiatowej Szkoły Rolniczej dla dziewcząt. Otwarcia szkoły dokonała jej kierowniczka pani Helena Sakowicz.

W roku szkolnym 1948/1949 zmieniono nazwę szkoły na Państwowe Koedukacyjne Liceum Rolnicze. Decyzję podjęto ze względu na dotkliwy brak zawodowej kadry rolniczej z przygotowaniem średnim, w szczególności męskiej.

W następnych latach nastąpił gwałtowny wzrost liczby młodzieży. Nowy rok szkolny rozpoczęło 108 uczniów w trudnym powojennym czasie. Prowadzono szereg prac inwestycyjnych: budowano i poprawiano budynki gospodarcze, remontowano i urządzano budynek szkolny i internat, uruchomiono sieć elektryczną, wodociągową i kanalizacyjną, zakupiono inwentarz żywy. W tych pracach uczestniczyli nauczyciele i młodzież. W ramach czynów społecznych młodzież wybudowała boisko sportowe, reperowała drogi dojazdowe do szkoły i gospodarstwa, likwidowała wraz z ludnością okopy, brała udział w spisach rolnych.

W latach 1948-1950 przejęta została przez szkołę resztówka Kruków z około 70 ha ziemi ornej.

Lata 1951-1959

W roku 1951 dotychczasowe Państwowe Koedukacyjne Liceum Rolnicze zostało przekształcone w 4-letnie Państwowe Technikum Rolnicze, którego absolwenci otrzymywali tytuł agrotechnika.

W latach 1954-1955 wybudowano oborę, chlewnię, gnojownię, silosy oraz suszarnię chmielu. Wzniesiono budynki mieszkalne (3 dwurodzinne i 1 czterorodzinny). Nastąpił dynamiczny rozwój szkoły chociaż w tym czasie szkoła mieściła się nadal w drewnianych barakach wybudowanych po wojnie oraz częściowo w budynkach wzniesionych przed wojną.

W roku szkolnym 1958/1959 utworzono 5-letnie Technikum Rolnicze.

Rok 1959 przyniósł poprawę warunków, bowiem w sierpniu oddano do użytku nowy budynek internatu.

2 listopada 1959 roku otwarto dwuzimową Szkołę Rolniczo-Gospodarczą dla dziewcząt, której zajęcia odbywały się w „pałacyku”.

Lata 1960-te

5 czerwca 1966 roku wmurowano kamień węgielny w nowe fundamenty szkoły. W akcie erekcyjnym napisano: „Przezacnym zaproszonym gościom, tudzież mieszkańcom Mokoszyna, przesławnego grodu Sandomierza i całej Ziemi Kieleckiej, wszem wobec uroczyście ogłaszamy jedną wspólną wolę władz Ministerstwa Rolnictwa, Komitetu Wojewódzkiego i Powiatowego PZPR, Wojewódzkiej i Powiatowej Rady Narodowej, Dyrekcji Szkoły, Rady Pedagogicznej, Rodziców i Młodzieży szkolnej, wzniesiony zostanie w miejscowości tutejszej nowy gmach szkoły Technikum Rolniczego. Dzieło to stanie się po wsze czasy symbolem troski i opieki jaką partia i Rząd Polski Ludowej otacza oświatę, dla celów dobra publicznego, ku chwale przyszłych pokoleń”.

Utworzono Zasadniczą Szkołę Ogrodniczą

12 marca 1968 roku budynek szkoły wraz z salą gimnastyczną został oddany do użytku. W dniu otwarcia szkoła otrzymuje imię Ziemi Sandomierskiej oraz sztandar. Budowa całego obiektu kosztowała 8 mln zł., powstało 15 nowocześnie urządzonych pracowni. Zbudowano także szklarnię wraz z łącznikiem, 4-piętrowy 20-rodzinny budynek mieszkalny dla nauczycieli, internat nr 2, garaże mechanizacji, kotłownię, studnie głębinowe, osadnik ścieków. Szkoła liczyła wtedy 306 uczniów a w internacie mieszkało 240.

W następnych latach nastąpił rozwój szkoły: Utworzono 3-letnie Technikum Ogrodnicze, 4-letnie Technikum Rachunkowości Rolnej oraz Liceum Ekonomiczne.

Lata 1970-te

Wprowadzono dwustopniowy system nauczania: Zasadnicza Szkoła Rolnicza, Zasadnicza Szkoła Ogrodnicza i 3-letnie Technikum Rolnicze i Ogrodnicze na bazie tych szkół a także Zaoczne Technikum Rolnicze dla pracujących.

W 1977 roku zmieniła się nazwa szkoły – powołano Zespół Szkół Rolniczych imienia Ziemi Sandomierskiej w Mokoszynie. Szkoła prowadziła następujące kierunki kształcenia: Technikum Rolnicze 5-letnie na podbudowie szkoły podstawowej, Technikum Rolnicze 3-letnie na podbudowie Zasadniczej Szkoły Rolniczej, Technikum Ogrodnicze 3-letnie na podbudowie Zasadniczej Szkoły Ogrodniczej, Zasadnicza Szkoła Rolnicza 2-letnia, Zasadnicza Szkoła Ogrodnicza 2-letnia, Technikum Rolnicze i Ogrodnicze dla pracujących.

Zainteresowanie szkołą było duże i wciąż powstawały nowe kierunki: Utworzono Technikum Ogrodnicze 5-letnie, Technikum Rachunkowości Rolnej, przemianowane po roku na Liceum Rachunkowości Rolnej. Zespołowi Szkół Rolniczych w Mokoszynie podporządkowane były również filie w Klimontowie, Kleczanowie, Samborcu, Chobrzanach i ZSO w Charzewicach-Stalowej Woli. W latach 70-tych w szkole uczyło się 1300 uczniów.

Kontynuowano inwestycje: oddano do użytku 15-rodzinny budynek mieszkalny, nadbudowano piętro w internacie nr 1, przebudowano stołówkę, doprowadzono wodę, kanalizację i co do wszystkich budynków mieszkalnych a w gospodarstwie  oddano do użytku oborę i drogę wewnętrzną wraz z oświetleniem. Pracą młodzieży
i nauczycieli powstał poligon nauki jazdy, stawy i boisko sportowe.

W 1978 roku, z chwilą zlokalizowania w Mokoszynie WOPR-U, poważnie uszczupliła się baza szkoły. WOPR przejął też gospodarstwo pomocnicze szkoły.

Lata 1980- te

W 1985 roku do szkoły powraca gospodarstwo szkolne.

Powstał nowy kierunek kształcenia  3-letnia Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa. 

Nastąpiła modernizacja budynków szkolnych, modernizacja sieci co, kotłowni, szklarni, sali gimnastycznej, poszerzono ogródek botaniczny, kontynuowano budowę budynku mieszkalnego dla nauczycieli, internaty połączono długo oczekiwanym łącznikiem.

Lata 1990-te

W roku 1994 wprowadzono nowy kierunek kształcenia Liceum Ekonomiczne o specjalności rachunkowość i rynek rolny. Rozbudowano bazę dydaktyczną do nauki mechanizacji rolnictwa, zorganizowano pracownie spawalni i obróbki ręcznej. Zlikwidowano hodowlę bydła a na to miejsce zaplanowano hodowlę koni.

W 1996 roku zostało utworzone 5-letnie Technikum Hodowli Koni.

W dniach 7-8 września 1996 roku odbyła się uroczystość 75-lecia Zespołu Szkół Rolniczych im. Ziemi Sandomierskiej w Sandomierzu-Mokoszynie. Na jubileuszowy  zjazd przybyło blisko 200 absolwentów z ponad 3000 rzeszy wszystkich absolwentów szkoły oraz goście w osobach: podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, senatorów, wojewody i przewodniczącego Sejmiku Samorządowego. W czasie uroczystości przekazano szkole nowy, ufundowany przez rodziców, sztandar szkoły, który w sandomierskiej katedrze poświęcił biskup Marian Zimałek.

Szkoła może pochwalić się olimpijczykami kolejnych Olimpiad Wiedzy i Umiejętności Rolniczych. W ciągu 14 lat w eliminacjach centralnych wzięło udział 24 uczniów. Równie udanie startowali uczniowie w ogólnopolskich konkursach „Zielone dyplomy”, olimpiadach ekologicznych,  oraz w konkursach na szczeblu powiatowym np. powiatowe zawody strzeleckie, zawody rejonowe Sprawni jak żołnierze. Dzięki temu w 1996 roku nasza szkoła zajmowała wysokie dziesiąte miejsce w rankingu 90 polskich szkół rolniczych.

W szkole odbywały się liczne konferencje m. in.: Tarnobrzeskie Forum Rolnicze czy konferencja nt. problemów oświaty rolniczej zorganizowana przez Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

W roku szkolnym 1997/1998 młodzież rozpoczynała naukę  w następujących kierunkach: technikum ogrodnicze 5 –letnie, technikum ogrodnicze 3-letnie, liceum ekonomiczne, operator maszyn rolniczych oraz zasadnicza szkoła ogrodnicza. Powstało wówczas 8 klas pierwszych.

Od roku 1998 nasza Szkoła pomaga dzieciom z Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Dębnie.

W szkole odbywały się konkursy: cięcia drzew, szkolne zawody strzeleckie, konkursy wiedzy obronnej i ochrony ludności, konkursy wiedzy o Unii Europejskiej, zawody sportowe.

Lata 2000-ne

W szkole prowadzone są 5-letnie Liceum Ekonomiczne, 5-letnie Liceum Agrobiznesu, 5-letnie Technikum Ogrodnicze oraz 3-letnie: Zasadnicza Szkoła Ogrodnicza, Zasadnicza Szkoła Operatorów Maszyn Rolniczych, Technikum Ogrodnicze.

19 października 2001 roku obchodzono 80-lecie istnienia szkoły z udziałem zaproszonych gości przedstawicieli władz wojewódzkich i powiatowych.

Najlepsi absolwenci szkoły otrzymują corocznie nagrody ufundowane przez Świętokrzyską Izbę Rolniczą.

W 2002 roku zostały utworzone nowe 4-letnie kierunki: Technikum Agrobiznesu, Technikum Ekonomiczne, Technikum Ogrodnicze oraz 2-letnia szkoła zawodowa. 14.10.2002 w naszej Szkole odbyły się obchody powiatowego Dnia Edukacji Narodowej z udziałem wojewody i starosty.

W Szkole odbywały się: „Jesienne wystawy ogrodnicze”, „Wystawy stroików świątecznych”, wystawy wiejskiego gospodarstwa domowego „Stół symbolem rodziny”, prezentacje prac dyplomowych „Wiązanki ślubne” oraz „Wielkanocne dekoracje” tłumnie odwiedzane przez gości.

Sukcesy odnosili nasi uczniowie w finale III Krajowej Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej w 2002 roku a w roku 2003 w szkole zorganizowano prareferendum nt. wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Nasi uczniowie Arkadiusz Toś i Dominika Woś wygrali świętokrzyski finał II Rajdu Młodych Rolników do Brukseli. W 2004 roku nasi uczniowie: Katarzyna Mazur, Maria Mazur i Emil Wylon zdobyli I miejsce w świętokrzyskim konkursie wiedzy o rolnictwie ekologicznym i ochronie środowiska szkół rolniczych „Zdrowo myśl…, zdrowo żyj…” 

W roku szkolnym 2004/2005 powstały nowe kierunki: Technikum Architektury Krajobrazu, Technikum Mechanizacji oraz 3-letnia szkoła zawodowa – Operator Maszyn Rolniczych.

W roku 2005 nasz absolwent  Emil Wylon zdobył II miejsce w XXIX Ogólnopolskiej Olimpiadzie Wiedzy i Umiejętności Rolniczych

Szkoła podjęła udaną współpracę ze Szkołą Rolniczą w Dobeln w Saksonii połączonej z wymianą młodzieży oraz brała udział w Krajowej Wystawie Ogrodniczej Oschatz 2006 w Niemczech.

W roku 2006 Szkoła obchodziła jubileusz 85-lecia. Obchodom towarzyszyła wystawa ogrodnicza a dyrektorzy zaprzyjaźnionych szkół partnerskich z Niemiec i Ukrainy posadzili drzewko przyjaźni. Obchody połączone były z powiatowym Dniem Edukacji Narodowej. 

Od 2006 roku Szkoła podjęła współpracę ze Średnią Szkołą Winiarską z Valtic w Czechach.

Od roku szkolnego 2006/2007 powstał nowy kierunek kształcenia: 4-letnie Technikum Informatyczne.

Od roku 2007 Szkoła udostępniała swoje podwoje przyszłym uczniom w ramach Dnia Otwartej Szkoły. 

W rankingu szkół ponadgimnazjalnych 2008 nasza szkoła zajęła 12 miejsce w województwie świętokrzyskim.

Od roku 2008 do 2010 nasza Szkoła bierze udział w programie Comenius dotyczącym przywrócenia upraw winorośli na terenie Wyżyny Sandomierskiej we współpracy ze Średnią Szkołą Winiarską z Valtic w Czechach.

Szkoła bierze udział w projekcie „Moja firma w mojej gminie”

Od 01.01.2009 roku nasza szkoła podlega Ministerstwu Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
i w związku z tym zmieniła nazwę na Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Ziemi Sandomierskiej w Sandomierzu-Mokoszynie.

Od roku 2009 uczniowie naszej szkoły honorowo oddają swoją krew na potrzeby innych.

W roku 2010 nasza uczennica Karolina Pawlik zdobyła I miejsce w powiatowym konkursie wiedzy o samorządności. Karolina zdobyła też obiecujący  tytuł „Nadziei Sandomierza” w plebiscycie Klubu Miłośników Sandomierza za 2010 rok.

14.10.2011 Szkoła obchodziła jubileusz 90-lecia  a równocześnie była miejscem Ministerialnych obchodów Dnia Edukacji Narodowej z udziałem gości z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wojewody, marszałka, starosty i burmistrza.

W roku 2012 nasza Szkoła została laureatem w projekcie „Moja firma w mojej gminie”. W szkole organizowane były plenery plastyczne z udziałem sandomierskiego plastyka Jurija Sulimowa.

Uczniowie naszej Szkoły podjęli współpracę z przytuliskiem dla psów przy ul. Wiśniowej w Sandomierzu.

W roku 2014 szkoła brała udział w dożynkach szkół rolniczych w Pułtusku, w 2015 roku w Europejskim Święcie Jabłka w Obrazowie i Pikniku Edukacyjnym Szkół Rolniczych w Jabłoniu, w roku 2016 w VIII Międzynarodowych Targach Turystyki Wiejskiej
i Agroturystyki AGROTAVEL Kielcach.

W roku 2016 nasza uczennica Monika Banduch zdobyła II miejsce w bloku ogrodnictwa w finale OWiUR. W tym samym roku Monika Banduch otrzymała zaszczytny tytuł Nadziei Sandomierza za 2016 rok.

W rankingu „Perspektyw” 2017 nasza szkoła została uznana najlepszym technikum w powiecie sandomierskim.

W roku 2017 reprezentacja szkoły zajęła II miejsce w Międzyszkolnym Turnieju Wiedzy Ogrodniczej w Nowej Wsi. W naszej szkole odbył się IX Ogólnopolski Konkurs Wiedzy o Ergonomii i Bezpieczeństwie Pracy w Rolnictwie. Nasi uczniowie zajęli III miejsce w Wojewódzkim Turnieju Motoryzacyjnym w Kielcach. Uczennica Monika Banduch została zwyciężyła w etapie centralnym XLI edycji Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych w Kijanach w bloku ogrodnictwa.

W roku szkolnym 2017/2018 powstał nowy kierunek kształcenia Technikum weterynaryjne.